ระบบคอมพิวเตอร์ (Computer System) ประกอบด้วยสองส่วนหลัก คือ ฮาร์ดแวร์ (hardware) และ ซอฟต์แวร์ (Software) ดังนี้
ฮาร์ดแวร์ (Hardware)
ฮาร์ดแวร์ หมายถึง ส่วนประกอบของเครื่องคอมพิวเตอร์และอุปกรณ์ ซึ่งประกอบด้วย 3 หน่วย
- หน่วยประมวลผลกลาง (Central Processing Unit : CPU) ทำหน้าที่คำนวณ เปรียบเทียบประสานงานระหว่างหน่วยความจำกับหน่วยรับเข้าและส่งออกเพื่อให้มีการทำงานตามคำสั่ง
- หน่วยความจำและจัดเก็บ (Memory and Storage Unit) ทำหน้าที่เก็บข้อมูล คำสั่ง หรือ โปรแกรม
- หน่วยรับเข้าและส่งออก (Input/Output Unit) รับเข้าข้อมูล/คำสั่งจากภายนอกเข้าสู่การประมวลผลและส่งออกผลลัพธ์จากการประมวลผลออกสู่ภายนอก
ซอฟต์แวร์ (Software)
ซอฟต์แวร์ หมายถึง โปรแกรมหรือชุดโปรแกรมที่ทำหน้าที่ควบคุมการทำงานของฮาร์ดแวร์เพื่อให้สามารถดำเนินการต่าง ๆ กับข้อมูลตามที่ผู้ใช้กำหนด โดยแบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ
1. ซอฟต์แวร์ระบบ (System software) แบ่งเป็น 2 ส่วน คือ
ระบบปฏิบัติการ (Operating system)
ระบบปฏิบัติการ (Operating System) เป็นชุดของโปรแกรมที่ทำหน้าที่จัดการ ควบคุม อำนวยความสะดวกในการประมวลผลซอฟต์แวร์ประยุกต์ ผ่านส่วนต่อประสานกับผู้ใช้ (User Interface) โดยจัดสรรฮาร์ดแวร์ตามความต้องการของซอฟต์แวร์ประยุกต์อย่างมีประสิทธิภาพ รวมถึงให้บริการต่าง ๆ ในการใช้งานฮาร์แวร์ ตัวอย่างของระบบปฏิบัติการสำหรับเครื่องคอมพิวเตอร์ เช่น แมคโอเอส (macOS) วินโดวส์ (Windows) ลินุกซ์ (Linux) โครมโอเอส (Chrome OS) ตัวอย่างระบบปฏิบัติการสำหรับอุปกรณ์พกพา เช่น แอนดรอยด์ (Androind) ไอโอเอส (iOS)
MacOS
Window OS
โปรแกรมอรรถประโยชน์ (Utility Program)
โปรแกรอรรถประโยชน์ ได้แก่ โปรแกรมสนับสนุนการทำงานของซอฟร์แวร์และฮาร์ดแวร์ให้ทำงานได้อย่างราบรื่น รวมถึงช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการใช้ฮาร์ดแวร์ เช่น โปรแกรมสนับสนุนการทำงานผ่านเครือข่าย ตัวแปรภาษาโปรแกรม โปรแกรมกำจัดไวรัส โปรแกรมสำรองไฟล์ โปรแกรมบีบอัดไฟ์ โปรแกรมวินิจฉัยความผิดปกติและบำรุงรักษาฮาร์แวร์
2. ซอฟต์แวร์ประยุกต์ (Application Software)
ซอฟต์แวร์ประยุกต์ (application software) เป็นโปรแกรมหรือชุดของโปรแกรมที่ผู้ใช้เรียกใช้งานหรือสั่งประมวลผล เช่น โปรแกรมคำนวณด้านคณิตศาสตร์หรือวิทยาศาสตร์ โปรแกรมระบบบัญชี โปรแกรมเกม โปรแกรมสร้างภาพเคลื่อนไหวหรือกราฟิก โปรแกรมประมวลคำโปรแกรมตารางทำงาน โปรแกรมเว็บเบราว์เซอร์ โปรแกรมสื่อประสม โปรแกรมแชต โปรแกรมรับ-ส่งอีเมล ตลอดจนโปรแกรมที่ผู้ใช้พัฒนาขึ้น
โดยทั่วไปซอฟต์แวร์ประยุกต์จะถูกติดตั้งไว้ในหน่วยจัดเก็บข้อมูลของระบบคอมพิวเตอร์เมื่อผู้ใช้สั่งให้มีการประมวลผล ชอฟต์แวร์ประยุกต์จะถูกนำไปไว้ในหน่วยความจำเพื่อเข้าสู่กระบวนการประมวลผลต่อไป
