1.1 ยุคของข้อมูลและสารสนเทศ

           วิทยาการข้อมูล (Data Science)  เป็นศาสตร์ที่เกี่ยวกับการจัดการ จัดเก็บ รวบรวม ตรวจสอบ วิเคราะห์ วิจัย และนำเสนอผลการวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อนำไปสู่ความรู้ที่สามารถนำไปใช้งานได้จริง อย่างเช่น การปรับปรุงผลิตภัณฑ์ กระบวนการดำเนินงาน ประกอบการตัดสินใจทางธุรกิจ การวางแผนการตลาด และทิศทางขององค์กรในอนาคตโดยหลักการแล้ววิทยาการข้อมูล ประกอบขึ้นจากองค์ความรู้หลัก ๆ คือ ทักษะด้านวิทยาการคอมพิวเตอร์ เช่น การเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์ การจัดการฐานข้อมูล  เทคโนโลยี Big Data ทักษะทางด้านคณิตศาสตร์และสถิติศาสตร์ และทักษะการนำเสนอข้อมูล วิทยาการข้อมูลเป็นการค้นพบสิ่งที่ไม่เคยรู้มาก่อนจากข้อมูลที่ได้ เช่น รูปแบบการทำนาย (Predictive Model) เพื่อนำไปปฏิบัติจริง การสร้างผลิตภัณฑ์ทางข้อมูล (Data Product) ที่จะส่งผลต่อธุรกิจ

          นักวิทยาศาสตร์ข้อมูล จึงเป็นอาชีพเกิดใหม่ในโลกแห่งการจัดการข้อมูล ที่มาของ นักวิทยาศาสตร์ข้อมูล (Data Scientist) ตำแหน่งงานด้านนี้ถูกตั้งขึ้นโดย  DJ Patil และ Jeff Hammerbacher ในปี 2008 โดยทั้งคู่เป็น ผู้บุกเบิกการสร้างทีมวิทยาการข้อมูลที่ LinkedIn และ Facebook และตอนนี้ DJ Patil ได้รับแต่งตั้งให้เป็น Chief Data Scientist of the United States ในปัจจุบัน ในปี 2012 วารสาร Harward Business Review  ตีพิมพ์บทความชื่อ Data Scientist: The Sexiest Job of the 21^st Century ทำให้อาชีพนี้กลายเป็นที่กล่าวถึงในวงการธุรกิจและวงการสื่อ และทำให้เกิดความต้องการจ้างงานจากวงการธุรกิจสูง จนขาดแคลนบุคลากรทางด้านนี้เป็นอย่างมาก ถือเป็นอาชีพที่เกิดขึ้นอย่างฉับพลันในวงการธุรกิจ โดยทักษะที่จำเป็นสำหรับนักวิทยาศาสตร์ข้อมูล มีทักษะดังนี้

1. ทักษะการเรียนรู้ภาษาของเครื่อง (Machine Learning) คือระบบที่สามารถเรียนรู้ได้จากตัวอย่างด้วยตนเองโดยปราศจากการป้อนคำสั่งของโปรแกรมเมอร์ ความก้าวหน้าในครั้งนี้มาพร้อมกับความคิดที่ว่าเครื่องคอมพิวเตอร์สามารถเรียนรู้เพียงแค่จากข้อมูลอย่างเดียวเพื่อที่จะผลิตผลลัพธ์ที่แม่นยำออกมาได้ โดยการทำให้ระบบคอมพิวเตอร์เรียนรู้ได้ด้วยตนเอง โดยใช้ข้อมูล ซึ่งมันแตกต่างกับการเขียนโปรแกรมทั่วไป เพราะการเขียนโปรแกรมจะใส่ ข้อมูล (Data) และโปรแกรมเข้าไปเพื่อให้ได้ผลลัพธ์แต่ การเรียนรู้ภาษาของเครื่อง เราไม่ได้โปรแกรมคำตอบ เราใส่ข้อมูล และ ผลลัพธ์ เข้าไป เพื่อให้หาโปรแกรมที่จะนำไปตอบในอนาคตได้ว่าหากป้อนข้อมูลแบบนี้ผลลัพธ์ในอนาคตจะเป็นอะไร

2. ทักษะด้านวิทยาการคอมพิวเตอร์ หรือ วิทยาศาสตร์คอมพิวเตอร์ (Computer science) เป็นศาสตร์เกี่ยวกับการศึกษาค้นคว้าทฤษฎีการคำนวณสำหรับคอมพิวเตอร์ และทฤษฎีการประมวลผลสารสนเทศ ทั้งด้านซอฟต์แวร์ ฮาร์ดแวร์ และ เครือข่าย ซึ่งวิทยาการคอมพิวเตอร์นั้นประกอบด้วยหลายหัวข้อที่เกี่ยวข้องกับคอมพิวเตอร์ ตั้งแต่ระดับนามธรรม หรือความคิดเชิงทฤษฎี เช่น การวิเคราะห์และสังเคราะห์ขั้นตอนวิธี ไปจนถึงระดับรูปธรรม เช่น ทฤษฎีภาษาโปรแกรม ทฤษฎีการพัฒนาซอฟต์แวร์ ทฤษฎีฮาร์ดแวร์คอมพิวเตอร์ และ ทฤษฎีเครือข่าย ในแง่ของศาสตร์เกี่ยวกับคอมพิวเตอร์นั้น วิทยาการคอมพิวเตอร์เป็นหนึ่งในห้าสาขาที่เกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ ซึ่งประกอบด้วย วิทยาการคอมพิวเตอร์ เทคโนโลยีสารสนเทศ ระบบสารสนเทศ วิศวกรรมซอฟต์แวร์ และวิศวกรรมคอมพิวเตอร์

3. ทักษะด้านคณิตศาสตร์และสถิติ ทักษะที่ความรู้ศาสตร์ด้านคณิตศาสตร์และสถิติมาวิเคราะห์ คำนวณ อาจจะเป็นข้อมูลเชิงปริมาณหรือเชิงคุณภาพ โดยมีการเก็บรวบรวมข้อมูล การนำเสนอข้อมูล การวิเคราะห์โดยใช้หลักการทางคณิตศาสตร์ และการนำผลการวิเคราะห์มาสรุปทางสถิติอย่างถูกต้องและลึกซึ้งทั้งทางด้านทฤษฎีและการนำไปประยุกต์ใช้ โดยเน้นการคำนวณและทฤษฎีเป็นหลัก ทฤษฎีสถิติ แคลคูลัส ทฤษฎีการตัดสินใจ คณิตศาสตร์การเงิน แนวคิดหลักมูลทางคณิตศาสตร์ การวิเคราะห์เชิงตัวเลข สถิติประชากรเบื้องต้น ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับสถิติที่ไม่ใช้พารามิเตอร์ การวิจัยดำเนินงาน เป็นต้น

4. ทักษะเฉพาะสาขา (Domain Knowledge) เป็นความรู้ในงานเฉพาะด้าน เช่นการจัดการข้อมูลด้านสาธารณสุข มีความจำเป็นต้องมีความรู้เรื่องของข้อมูลสารสนเทศด้านสาธารณสุข หรือลักษณะงานที่ต้องดำเนินการเช่น ข้อมูลด้านระบาดวิทยา ข้อมูลด้านสาธารณสุขมูลฐาน ข้อมูลด้านอัตรากำลังสาธารณสุข เป็นต้น หรือเเม้กระทั่งด้านการเงินธนาคาร การประกันภัยที่นักวิทยาศาสตร์ข้อมูลจำปฏิบัติงานจำเป็นที่จำต้องมีองค์ความรู้ด้านการเงินการธนาคารในระดับพื้นฐาน ตามหน่วยงานหรือองค์กรต้องการองค์ความรู้ หรือแม้แต่หากจะทำงานในหน่วยงานองค์กรด้านการศึกษาก็มีความจำเป็นที่จะต้องมีองค์ความรู้ด้านการศึกษา เพื่อเป็นพื้นฐานในการจัดการข้อมูล วิเคราะห์ปัญหา และพัฒนาองค์ความรู้ของหน่วยงานที่นักวิทยาศาสตร์ข้อมูลทำงานอยู่

5. ทักษะความคิดสร้างสรรค์ เป็นทักษะที่เป็นที่มาของวิธีการใหม่ ๆ นวัตกรรมหรือสินค้าใหม่ ๆ ที่ผู้อื่นหรือที่อื่นไม่มี ทำให้องค์กรนั้นประสบความสำเร็จมากกว่า เช่น องค์กรมีข้อมูลที่เยอะและหลากหลาย นักวิทยาศาสตร์ข้อมูล จะต้องเอาข้อมูลนั้นมาสร้างผลิตภัณฑ์ใหม่ ๆ ลูกค้า พัฒนาแอปพลิเคชันที่สนองตอบต่อด้านข้อมูลขอลูกค้า เป็นต้น ความคิดสร้างสรรค์เป็นความสามารถของมนุษย์ที่คิดได้กว้างไกลหลายแง่มุมหลายทิศทาง นำไปสู่การคิดประดิษฐ์สิ่งของและเกิดแนวทางการแก้ปัญหาต่าง ๆ ซึ่งเป็นผลจากการทำงานของสมอง ในส่วนที่เกี่ยวกับอารมณ์ความรู้สึกหรือสมองซีกขวา ซึ่งสามารถเกิดขึ้นได้จากการไม่ยึดติดกับกรอบความคิดเดิม กฎเกณฑ์เดิม ความคิดสร้างสรรค์คิดได้หลายแง่มุม คิดได้มากที่สุดเท่าที่จะคิดได้ ความคิดสร้างสรรค์จึงเป็นการมองปัญหาในแนวกว้างผู้ที่มีความคิดสร้างสรรค์จะมีลักษณะสำคัญ 4 ประการ ได้แก่ ความคิดริเริ่ม ความยืดหยุ่นในการคิด ความคิดคล่องแคล่ว ความคิดละเอียดลออ

           นักวิทยาศาสตร์ข้อมูลจึงเป็นอาชีพเกี่ยวกับการจัดการ จัดเก็บ รวบรวม ตรวจสอบ วิเคราะห์ วิจัย และนำเสนอผลการวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อนำไปสู่ความรู้ที่สามารถนำไปใช้งานได้จริง โดยอาศัยทักษะที่มีความจำเป็นต่ออาชีพ ได้แก่ ทักษะการเรียนรู้ภาษาของเครื่อง ทักษะด้านวิทยาการคอมพิวเตอร์ ทักษะด้านคณิตศาสตร์และสถิติ ทักษะเฉพาะสาขา ทักษะความคิดสร้างสรรค์ ที่จะทำให้นักวิทยาศาสตร์ข้อมูลพัฒนางานและองค์ความรู้ด้านวิทยาการข้อมูลออกมาอย่างหลากหลาย สร้างนวัตกรรมด้านวิทยาการข้อมูลให้กับหน่วยงานและองค์กรไปใช้ประโยชน์ได้ โดยอาศัยข้อมูลที่องค์กรรวบรวมจัดเก็บ และสามารถนำมาพัฒนานาต่อยอดสร้างนวัตกรรมได้

แหล่งที่มา

มหาวิทยาลัยศรีปทุม.  (10 มิถุนายน 2563).  นักวิทยาศาสตร์ข้อมูล.  สืบค้นเมื่อ 10 มิถุนายน 2563, จาก  https://www.admissionpremium.com/it/news/3079.